Evaluatie (Nederlandse versie)

You'll find the English version of this post on the following page.

Die deutsche Version dieses Artikels folgt zwei Seiten weiter.


Conclusie:

In het volgende bericht zullen wij proberen de conclusies uit onze ervaringen in Noorwegen te trekken en een paar tips voor de toekomstige Noorwegenreizigers onder jullie op een rijtje te zetten.

Route:
Wij hebben bij de planning van onze reis met opzet voor een relatief korte route door het gebied van de fjorden in het zuidwesten van Noorwegen gekozen. Daar hebben we geen spijt van, want het gaf ons de gelegenheid dit unieke stukje Noorwegen op een grondige manier te leren kennen. Wel zouden we een volgende keer nog iets meer tijd willen nemen, om gebieden verder in het binnenland zoals de Hardangervidda beter te leren kennen. Ook hadden we de laatste etappe van Stryn naar Oslo beter in tweeën kunnen splitsen. Deze was veel te lang en we hadden helaas geen tijd om onderweg langer dan voor een paar foto's te stoppen. En dat terwijl het landschap langs de RV51 echt spectaculair te noemen is.

Afstanden:
Totaal hebben we deze vakantie 5331 km gereden, waarvan 3721 km in Noorwegen zelf. Bij 20 dagen in Noorwegen resulteert dat in etappes van gemiddeld 186 km per dag. Dat lijkt misschien niet zo veel. De wegen zijn hier echter vaak smal, steil en bochtig en de gemiddelde snelheid ligt dan ook meestal niet veel hoger dan 60 km/h. Dat betekent dat we gemiddeld toch nog zo een 3 uur per dag in de auto hebben gezeten. Etappes van meer dan 300 km moet je dan ook echt niet inplannen, want dan zit je de hele dag alleen nog in de auto.

Kosten:
Noorwegen is zeker geen goedkoop land, ook buiten het hoofdseizoen niet, al is het dan wel een stuk betaalbaarder. Wij hebben in totaal dan ook ruim 4200 € voor deze reis betaald, een flink bedrag voor 3 weken vakantie. Met name hotelkamers en restaurants zijn flink aan de prijs, maar ook gewoon boodschappen doen bij de supermarkt is een stuk duurder dan hier in Nederland. En alhoewel Noorwegen zelf olie en gas produceert, is de benzine hier duurder dan in de meeste andere Europese landen. Vergeet bij het opstellen van een vakantiebudget ook niet, de vele overtochten per veerboot en de tolwegen mee te rekenen. In het fjordengebied van Noorwegen kun je echt niet om de veerboten heen zonder enorme omwegen te moeten rijden. De prijs van de overtochten is afhankelijk van de lengte van de reis en kost meestal zo tussen de 80 en de 140 kronen.voor overtochten tussen de 10 en 20 minuten. De toeristenveerboot van Hellesylt naar Geiranger (ca. 60 minuten varen) koste zelfs 411 kronen voor de auto, bestuurder en één extra passagier. Noorwegen kent ook heel veel tolwegen. Voor toegangswegen naar de grote steden, privéstraten naar berghutten, tunnels en bruggen moet vaak tol betaald worden. De tolprijzen zijn nogal uiteenlopend en beginnen bij ongeveer 15 en kunnen oplopen tot wel 180 kronen. Waar deze prijzen aan gerelateerd zijn en waarom er voor sommige wegen wel en voor andere geen tol geheven wordt is niet altijd even duidelijk. Maar het is in elk geval handig om altijd genoeg munten van 10 en 20 kronen op zak te hebben, want met name de tol voor privéwegen moet je vaak cash betalen bij een automaat dan wel met een envelop waar je het geld instopt. Op grotere wegen geldt vaak het Autopass-systeem, waarbij je niet hoeft te stoppen, maar het verschuldigde bedrag automatisch van je creditcard afgeschreven wordt. Hiervoor moet je je wel eerst aanmelden op: www.autopass.no
Tenslotte nog een paar bespaartips:
Overnacht in vakantiehuisjes of op de camping, want dat is niet alleen goedkoper dan hotelkamers, maar je kunt er ook zelf koken.
Reis naar mogelijkheid buiten het hoogseizoen, want dan zijn veel accommodaties een stuk goedkoper. Ook sommige musea hebben buiten het seizoen een lagere entreeprijs of zijn zelfs helemaal gratis toegankelijk.
Neem bepaalde dingen zoals bij voorbeeld bier, wijn en groente in potjes van thuis mee. Informeer wel eerst bij de Noorse douane wat je wel of niet en in welke hoeveelheden je iets mag invoeren.
Maak bij het koken gebruik van lekkere lokale producten, die wel betaalbaar zijn, zoals bij voorbeeld verse vis.

Vakantiehuisjes (hytter):
Het Noorse woord 'hytta' is een heel ruim begrip en kan van alles betekenen. Van trekkershutten op een camping, die niet veel meer dan een bed en een dak boven het hoofd bieden, tot luxe vakantievilla's met oven, magnetron en wasmachine vallen alle categorieën vakantiehuisjes onder het begrip 'hytta'. Vooral de eenvoudigere en dus goedkopere huisjes zijn een prima alternatief voor dure hotelkamers, zeker omdat je hier niet op dure restaurants aangewezen bent, maar zelf kunt koken. Bij regenachtig en koud weer zijn deze hutten echter ook een goed alternatief voor een verblijf op de camping. Zij bieden vaak meer ruimte en meer bescherming tegen de elementen dan een tent en zijn op de heel eenvoudige trekkershutjes na ook meestal te verwarmen. Zij zijn daarom uitermate geschikt voor een vakantie in het voor of naseizoen, zeker omdat dan veel campings nog / al gesloten zijn.
Wij verbleven tijdens onze reis niet in de heel eenvoudige trekkershutten, maar in een iets luxere variant huisje. Onze huisjes hadden allemaal een woonkamer met volledig ingerichte keukenhoek, een aparte slaapkamer en een badkamer. Op sommige plekken kregen we zelfs een gratis upgrade naar een nog luxer huis met meerdere slaapkamers, grote keuken met alles erop en eraan en een wasmachine. Bij de eenvoudigere huisjes bestond de keuken meestal alleen uit twee kookpitten, een gootsteen en een koelkast. De menuplanning was hierdoor enigszins beperkt op een- of tweepansgerechten. Afwasmiddel, een afwasborstel, spons, vaat- en theedoek was in alle huisjes aanwezig. Toch kan het bij een langer verblijf geen kwaad een extra thee- en vaatdoek van thuis mee te nemen, want de geleverde exemplaren waren meestal erg dun en dus snel nat. Ook verder waren alle benodigde keukenspullen aanwezig. Je hoeft dus niet je hele campingkeuken mee te nemen. Wel handig zijn zout en wat andere kruiden en een schaar, want deze dingen waren niet in alle huisjes aanwezig. Toiletpapier daarentegen was overal op voorraad. Beddengoed kun je zelf meenemen of erbij huren. Ook de eindschoonmaak kun je zelf doen of door de verhuurder laten doen. Het beddengoed en de eindschoonmaak zijn daarom nooit in de huur inbegrepen, maar moet je ter plekke afrekenen.
Één nadeel hebben de vakantiehuisjes echter in vergelijking met een hotelkamer. Vakantiehuisjes kun je namelijk meestal niet voor maar één nacht huren. Het minimumverblijf is meestal 3 nachten en vaak zijn er ook vaste wisseldagen. Maar ook hier geldt, dat deze regels buiten het hoogseizoen wat soepeler gehandhaafd worden, omdat de meeste verhuurders dan met elke huurder blij zijn. Bovendien brengt juist een verblijf van meerdere dagen op één plek de nodige rust in het reisschema en hoef je dan niet elke dag je koffers in en uit te pakken.

Weer:
Noorwegen staat niet echt bekend voor lange periodes van mooi weer en zeker niet in september, die als vrij natte maand geldt. Regenachtig en vaak vrij fris weer zijn hier meer de regel. In Bergen, de regenhoofdstad van Noorwegen, hebben ze niet voor niets paraplu-automaten en een winkel gespecialiseerd in de verkoop van nieuwe en de reparatie van oude paraplu's. Toch geldt ook in Noorwegen het Groninger spreekwoord “geen dag zo nat of de zon schijnt nog wel wat”. Ook tijdens onze drie weken in Noorwegen was er eigenlijk geen dag met alleen regen, maar hebben we ook de zon meestal nog heel eventjes mogen aanschouwen. Maar ook op regenachtige dagen hoef je niet de hele dag binnen te zitten. Het toverwoord heet 'goede uitrusting'. Met een goed regenpak en een paar waterdichte schoenen kun je ook bij regenachtig weer buiten van de natuur genieten. Watervallen zijn zelfs een stuk spectaculairder in regenachtig weer, omdat ze dan veel meer water voeren.
Terwijl aan de fjorden een mild zeeklimaat heerst, is het in de bergen een stuk koeler. Hier moet je in het voor- en naseizoen, maar soms ook midden in de zomer, rekening houden met temperaturen onder het vriespunt en dus met ijs en sneeuw.

Noorwegen in september:
Terwijl september qua weer misschien niet de meest ideale reistijd is, heeft juist deze maand toch ook een hoop voordelen. Accommodaties zijn bij voorbeeld stukken goedkoper dan in de zomermaanden en reizen op de bonnefooi is geen enkel probleem. Overal langs de weg staan borden, die op vrije hutjes wijzen. Ook bij veerboten en toeristische attracties hoef je nergens in de rij te gaan staan. We hebben het meerdere keren meegemaakt, dat we bij een museumbezoek de enige bezoekers waren of dat we tijdens een wandeling de hele dag niemand tegengekomen zijn. Bij veel souvenirwinkels kun je aan het einde van het seizoen leuke koopjes vinden. Zo heb ik voor nog geen 40 € een mooie softshell-jas gekocht.
Vooral in de bergen is het in september al volop herfst. Het loof van de berkenbomen kleurt goudgeel en de toendra schittert in kleurschakeringen van geel over oranje tot vuurrood. Als op de bergtoppen dan ook nog een vers laagje witte sneeuw ligt, is het idyllische herfstplaatje perfect. En als je dan toch nog van een paar zonnige dagen mag genieten zoals wij in onze laatste vakantieweek, dan kan je vakantie echt niet meer stuk. Dan ben je alle trieste regendagen van de afgelopen weken in één klap weer vergeten.
Maar natuurlijk heeft het reizen in september ook nadelen: Veel musea, maar ook restaurants, campings en souvenirwinkels zijn al gesloten of hebben maar zeer beperkte openingstijden. Voor kampeerders en mensen die vooral geïnteresseerd zijn in musea en meer culturele en historische attracties is september dan ook zeker niet de meest geschikte reisperiode. Voor mensen die niet van drukte houden, lekker in de natuur bezig willen zijn en niet bang zijn voor een beetje slecht weer is september echter de ideale reismaand. Wij hebben in elk geval heel erg genoten en zullen dan ook zonder te aarzelen weer in september door Noorwegen willen reizen.

Wandelen:
Met zijn prachtige natuur is Noorwegen een paradijs voor wandelaars. Van eenvoudige wandelingen van een paar uurtjes over relatief vlak terrein tot inspannende meerdaagse tochten door de wildernis is hier van alles mogelijk. Noorwegen is echter geen land voor echte beginners op het gebied van wandelen. Door de overvloedige regen zijn paden vaak heel erg modderig en nat en lijken ze meer op een moeras of beekje dan op een fatsoenlijk wandelpad. Vlonders en bruggetjes zijn maar op extreem natte plekken en bij heel diepe beken aanwezig. Goede hoge en vooral waterdichte wandelschoenen zijn dan ook een must in Noorwegen.
Ook de markering van de officiële wandelpaden met rode stippen, rode T's of torentjes van op elkaar gestapelde stenen zijn niet overal even goed onderhouden en soms nauwelijks meer zichtbaar. En wegwijzers, zoals wij die uit de Alpenlanden kennen, vind je hier meestal alleen aan het begin van een wandelpad en op cruciale kruispunten van meerdere paden. Het kan dus geen kwaad om ook een goede wandelkaart mee te nemen. Voor meerdaagse tochten door de wildernis (bij voorbeeld op de Hardangervidda) is naast een gedetailleerde kaart ook een kompas of gps vereist. Neem ook altijd een regenpak, warme kleding, een EHBO-setje, voldoende proviand en water mee op de wandelingen. Het weer kan hier heel snel veranderen en in geval van nood ben je vaak helemaal op jezelf aangewezen, want veel medestanders zijn er meestal niet en de mobiele telefoon heeft vaak geen bereik. Wij hebben wel eens een vier uur durende wandeling gedaan zonder onderweg maar één andere wandelaar tegen te komen. Ook een extra paar droge sokken kan misschien geen kwaad, voor het geval dat je bij het oversteken van een beekje zonder brug je voeten in plaats van op een boven het water uitstekende steen in het water neerzet. Geloof me, ik spreek uit ervaring!
Tenslotte moet je de Noorse routebeschrijvingen op wandelkaarten of in boekjes en brochures altijd met een korreltje zout nemen. Onze ervaringen hebben ons geleerd, dat wij bijna altijd minstens een half uur tot een uur langer onderweg waren dan de officieel aangegeven tijd. En alles behalve de meest steile hellingen wordt als 'eenvoudig terrein' beschreven, ook al gaat het pad midden door een watervalletje omhoog en moet je een riviertje van steen tot steen springend oversteken, omdat er geen brug is.

De Oslo- / Bergen-Pass:
Zoals in de meeste grote steden van Europa is ook in Oslo en Bergen een pas te koop, waarmee je gratis met het openbaar vervoer kunt reizen, gratis entree tot de meeste musea hebt en bij sommige restaurants, accommodaties en tours korting kunt krijgen. Als je veel van deze bij de pas aangesloten attracties denkt te bezoeken, kan deze pas heel aantrekkelijk zijn. Voor ons kon die echter noch in Bergen noch in Oslo uit. In Bergen rijdt een gratis shuttlebus door het centrum en hebben we verder geen gebruik gemaakt van openbaar vervoer. Bovendien is er een soort combikaart, waar veel musea bij aangesloten zijn. Bij het eerste museum betaal je dan de volle entreeprijs, maar bij alle volgende nog maar de helft van de reguliere prijs.
In Oslo hebben we maar één van de bij de pas aangesloten musea bezocht en die was in verband met het aangebroken winterseizoen ook nog gratis. Wel hebben we hier gebruik gemaakt van het openbaar vervoer, maar dat kon ook met een ov-dagkaart, die met 70 kronen een stuk goedkoper is dan de 24 uurs Oslo-Pass van 230 kronen per persoon.
Het is daarom handig voor de koop van zo een pas het internet te raadplegen en de prijzen van de verschillende passen en attracties met elkaar te vergelijken. Anders kan zo een pas nog wel eens duur uitpakken.